In eerdere nieuwsberichten vanaf het voorjaar 2019 hebben wij u bericht over het concept van de Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties (WTMO) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, waarin onder andere alle giften van boven de € 15.000 openbaar moesten worden gemaakt. Na breed maatschappelijk protest, onder andere van de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) en vele andere partijen in het maatschappelijk middenveld is de wet terug naar de tekentafel gegaan en werd er advies van de Raad van Staten gevraagd. Op vrijdag 20 november heeft de minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker de Wet Transparantie Maatschappelijke Organisaties (WTMO) in een geheel nieuwe vorm aangeboden aan de Tweede Kamer. 

Het wetsvoorstel is nu onderdeel geworden van de maatregelen van het kabinet om ongewenste invloed via buitenlandse geldstromen op Nederlandse politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties tegen te gaan. Het doel is geldstromen uit het buitenland naar maatschappelijke (waaronder religieuze) organisaties transparant te maken. Het gaat in de nieuwe opzet niet om publieke transparantie, maar om een inzagerecht voor burgemeesters en het Openbaar Ministerie in donaties van buiten de Europese Unie (EU)/de Europese Economische Ruimte (EER)  aan Nederlandse maatschappelijke organisaties, wanneer daar gegronde redenen voor zijn.

Vanzelfsprekend staat de FIN samen met de andere SBF-partners volledig achter de noodzaak om de maatschappelijke problemen met betrekking tot polarisatie en segregatie aan te pakken die kunnen voortkomen uit ongewenste buitenlandse financiering van maatschappelijke en religieuze instellingen. 

In onze beleving ging de eerste versie van het wetsvoorstel in tegen het belang dat de overheid zelf toekent aan de filantropische sector. Het maatschappelijke probleem was niet duidelijk gedefinieerd en werd met deze wet niet opgelost. Bovendien bracht het wetsvoorstel voor alle maatschappelijke organisaties onaanvaardbare extra regeldruk met zich mee. Kortom, de eerste versie van de voorgestelde maatregel was buitenproportioneel.

Het aangepaste wetsvoorstel dat nu naar de Tweede Kamer is gestuurd komt op belangrijke punten tegemoet aan de eerder door de sector geuite bezwaren.

Enkele hoofdpunten van het wetsvoorstel: 

• De verplichte openbaarmaking van naam en woonplaats van de donateur van iedere gift boven €15.000, is komen te vervallen.
  
• Als daar gegronde redenen voor zijn, krijgt een burgemeester (of het Openbaar Ministerie) inzage in donaties van buiten de EU/EER.
• De persoonsgegevens van de donateurs kunnen alleen door de burgemeester worden opgevraagd bij grote bedragen en dringende redenen. 
• Alle stichtingen die tot nu toe van publicatie van hun jaarrekeningen waren vrijgesteld, moeten hun balans en staat van baten en lasten deponeren bij het Handelsregister. Anders dan de jaarrekening van commerciële rechtspersonen, vindt bij de balans en staat van baten en lasten geen openbaarmaking plaats. Deze worden enkel voor bepaalde overheidsinstanties raadpleegbaar uit hoofde van hun wettelijke taken ter voorkoming van financieel-economische criminaliteit als witwassen en terrorismefinanciering.
• De SBF-partners, waaronder de FIN verwelkomen deze meer risicogerichte aanpak. Wij gaan in SBF-verband het wetsvoorstel nog nader bestuderen en bespreken, ook om te bepalen of er wat ons betreft nog aanpassingen nodig zijn. 

Lees hier het persbericht van het ministerie

Lees hier het wetsvoorstel, Memorie van Toelichting en het advies van de Raad van State